ahle iran

بر اساس برخی از تحریم های آمریکا و شورای امنیت سازمان ملل علاوه بر ممنوعیت خرید نفت از ایران، کلیه مبادلات بین بانکی جهانی با کشور قطع شده و امکان هرگونه نقل و انتقال رسمی بین بانکی برای انجام مبادلات تجاری به خصوص خرید نفت از ایران گرفته شده است.

میزان صادرات نفت کشور بر اساس آمار موجود در دی ماه سال 1390، 2میلیون و 200 هزار بشکه بوده است. بر اثر تحریم های صورت گرفته این میزان در مرداد سال 91، تا 860 هزار بشکه رسید. در سال 92 میزان فروش نفت کشور در حدود یک میلیون و 100 هزار بشکه بود که این آمار به معنای نصف شدن درآمدهای ارزی و ایجاد مشکلات در مسیر توسعه است. مهم ترین سوال پیش رو این است که وجود چه مشکلاتی و غفلت از چه عرصه هایی باعث اثرگذاری نسبی تحریم ها شده است. برای پاسخ به این سوال می توان موارد زیر را ذکر کرد:

1 - فروش سنتی نفت

هم  اکنون تمامی نفت صادراتی کشور به صورت مذاکره مستقیم میان طرفین قرارداد فروخته می شود. برای خرید نفت کشور هیچ گونه رقابتی وجود ندارد و قیمت بر اساس توافق طرفین انجام می گیرد. این نوع از فروش نفت سبب عدم کشف قیمت شده که خود سبب شده تا نفت کشور به رغم مرغوبیت آن، به بیشترین قیمت فروخته نشود. علاوه بر این، چنین روشی به راحتی متاثر از رفتار خریدار است.

2 - فروش به شرکت های بزرگ نفتی، پالایشگاه‌ها و تجار سرشناس

تمامی قراردادهای فروش کشور با این سه مجموعه صورت می گیرد و باعث شده تا به راحتی توسط غربی ها شناسایی شده و با اعمال تحریم هایی هدفمند از خرید درازمدت نفت توسط این سه مجموعه جلوگیری کنند، در صورتی که در بازارهای جدید نفتی با حضور واسطه ها امکان رصد و شناسایی مصرف کننده نهایی بسیار سخت بوده و اعمال فشار جهت عدم خرید نفت از کشور به صورت عملی امکان پذیر نیست.

3 - انحصار فروش نفت توسط دولت

تمامی قراردادهای فروش نفت ایران با مجموعه های دیگر توسط دولت بسته می شود و بخش خصوصی عملا هیچگونه دخالتی در فروش نفت ندارد. از معایب فروش انحصاری، نبود رقابت در فروش است. نفتی که توسط مجموعه ها و روش های متعدد به فروش می رسد، این قابلیت را دارد تا با نوآوری و انعطاف پذیری در شرایط تحریم از اثرات آن بکاهد.

4ـ فروش نفت با دلار و یورو

صادرات نفت کشور با ارزهایی مانند دلار و یورو صورت می گیرد، همچنین فروش به مجموعه های داخلی نیز بر اساس دلار محاسبه شده و به صورت ریالی فروخته می‌شود. فروش نفت صرفا با ارزهایی مانند دلار و یورو تبعات جبران  ناپذیری را تا کنون بر اقتصاد کشور داشته است. انجام معاملات بین بانکی با دلار و یورو برای تسویه ارز مورد معامله تحت نظارت بانک های مرکزی اروپا و آمریکا قرار می‌گیرد و هم اکنون بر اساس تحریم‌های اعمال شده کلیه انتقالاتی که مبداء یا مقصد شرکت های ذکر شده و اشخاص ایرانی باشند را به صورت تعلیق در می آورند و پول منتقل شده را بلوکه می کنند.به این صورت امکان هرگونه مبادلات رسمی انتقال ارز از مبدا یا به مقصد ایران وجود ندارد. هم اکنون براساس گفته برخی از مدیران مجموعه های پالایشگاهی دنیا، به رغم تحویل گرفتن نفت از ایران، پرداخت پول آن به دلیل تحریم های بانکی با مشکل مواجه شده است.حال با امضای تفاهم نامه سوئیس امید برای رفع تحریم های نفتی و بانکی همچنین ثبات نرخ ارز افزایش یافته است. اگر توافق نهایی صورت بگیرد و اقتصاد کشور بتواند عوامل تولید را افزایش دهد و تولید با قیمت تمام شده کمتری و با سهولت بیشتری صورت بگیرد، ظرفیت صادرات نفتی کشور افزایش می یابد. همچنین خروج از تحریم های بانکی و حمل ونقل مقدار صادرات نفت را افزایش می دهد.